Start bouw van de stellingkorenmolen "De Windhond"

Vrijdag 28 april 2006

Op 28 april 2006 te 15.30 uur wordt op de plaats waar de stellingkorenmolen “De Windhond” wordt herbouwd (driehoek Molenweg – Kolonieweg – Veldweg) als start voor de herbouw de eerste handeling verricht. Indien u als inwoner van de gemeente Soest bij deze handeling aanwezig wilt zijn dan nodigt de stichting u hierbij van harte uit.

Al vele jaren hebben diverse enthousiaste mensen hun schouders eronder gezet om op de Eng “De Windhond” te herbouwen. Hier was veel geld voor nodig en moesten veel procedures afgewerkt worden. Zeker het laatste jaar heeft de stichting tot herbouw van de stellingkorenmolen “De Windhond” er alles aan gedaan om de herbouw mogelijk te maken. Er zijn nu geen belemmeringen meer om te starten met de bouw. Voor er daadwerkelijk gemetseld kan gaan worden zullen er op het terrein nog enkele voorbereidingen getroffen moeten worden. Na de voorbereidingen kan men aan de slag met de romp van de molen. In de romp van de molen worden zo’n 190.000 gele ijzelsteentjes verwerkt. Het bouwbedrijf Van de Grift, dat de molen gaat bouwen, heeft inmiddels al door metselaars enkele proefstukjes laten metselen.

Tijdens het traject van de bouw heeft de stichting nog € 200.000,-- nodig. Om dit bedrag bij elkaar te krijgen is een sponsorgroep actief aan de gang gegaan met het benaderen van potentiële sponsors.

Als u als lezer van dit artikel de herbouw van de molen financieel wilt ondersteunen dan kunt u contact opnemen met de stichting tot herbouw van de stellingkorenmolen “De Windhond” telefoon 035-6015711 of 033-2535088. U kunt b.v. een bepaald onderdeel van de molen sponsoren maar u kunt ook steentjes kopen ad € 1,-- per stuk. De steentjes gaan per 50 (vijftig) stuks.

Door z’n (nieuwe) ligging is de molen goed zichtbaar en zal zeker veel bezoekers trekken die een kijkje willen nemen in de molen en ook even willen rusten tijdens hun fietstocht c.q. wandeltocht over De Eng. Ook voor de scholen – zeker de basisscholen – wordt de molen een aantrekkelijke plek om b.v. in het kader van schoolprojecten op excursie naar de molen te gaan en te luisteren naar wat de (opgeleide) molenaar(s) allemaal te vertellen hebben.

“De Windhond”

Vóór de geschiedenis van “De Windhond” begint, was er op de plek waar hij eerst stond (hoek Molenstraat – Molenweg) al enige eeuwen molenactiviteit. Uit oude geschriften weten we dat er al in 1474 een houten standerdmolen in gebruik werd genomen. Bovenop de toen nog kale Eng stond hij op een perfecte plek. De wind had er vrij spel en kon mooi door de wieken gevangen worden. Om een standerdmolen op de wind te zetten, werd het hele bovenstuk gedraaid op de spil midden in de molen. Door brand, houtrot en plundering zullen er regelmatig nieuwe molens op de oorspronkelijke plek gebouwd zijn.

Een stenen molen is minder snel stuk, maar duurder om te bouwen. Een kleine 300 jaar na die eerst beschreven molen nam molenaar Gerrit Volkertszoon Varekamp in 1737 de beslissing en verrees aan de Molenstraat de stenen stellingkorenmolen “De Windhond” ter vervanging van de oude op dezelfde plek. Die stenen molen stond vast als een huis, en om de wieken op de wind te kunnen zetten kon de kap gedraaid worden. De naam “stelling” slaat op het houten balkon rondom de molen op 3 meter boven de grond. Hier kon de molenaar overheen lopen om de kap van de molen te kruien en om andere werkzaamheden te verrichten. De Windhond werd een forse molen. In steen 12 meter hoog en daarbovenop nog eens een kap van 2m en 50cm. Bij elkaar stak “De Windhond” dus 14.5 m.de lucht in! De bijnaam “De stenen reus op de Soester Eng” had hij dus niet voor niets.

Naamgeving “De Windhond”

Waarom Gerrits Volkersz. Varekamp zijn in 1737 gebouwde stenen molen op de Eng te Soest “De Windhond doopte, is niet met zekerheid vast te stellen . Deze benaming was (en is) voor deze soort van molens niet vreemd. Niet alleen de Zaanstreek, echter ook in Woerden vindt men deze benaming bij molens terug. Maar ook daar kan slechts veronderstellenderwijs deze benaming verklaard worden. De streekarchivarus te Woerden meent dat in het algemeen verband dient te worden gelegd tussen het snelle draaien van de wieken en de snelheid die een (haze) windhond kan ontwikkelen.

Op de grafzerk van molenaar Smits in de N.H. kerk te Soest staan drie hazewindhonden afgebeeld, waaruit mag worden afgeleid dat deze molenaar ongetwijfeld het verband heeft gelegd tussen de snel draaiende wieken van zijn molen en de eerder genoemde (haze) windhond. Maar molenaar Smits was niet de naamgever, dat was Varekamp.

De molenaarsfamilie Smits.

Na twee generaties Varekamp komt de molen vanaf 1774 in het bezit van de familie Smits die er vijf opeenvolgende generaties in zou malen. De Smitsweg in Soest herinnert aan dit molenaarsgeslacht. In 1921 wordt de laatste eigenaar iemand met een toepasselijke naam: Mulder. Hij is de zoon van een andere Soester molenaar die eigenaar was van de molen “De Vlijt” in Soest-Zuid. Echt actief is de nieuwe eigenaar niet met “ De Windhond “. Het schijnt dat de molen in 1925 voor het laatst is gebruikt. Al snel raakt hij in verval en in 1930 werd met de sloop begonnen. Stenen, planken en molenstenen vonden een andere eigenaar of zijn “verdwenen”. Wat nu nog rest op deze historische plek is het molenaarshuisje. Het staat op de Molenstraat nummer 71.

Voor meer inlichtingen over de herbouw van de molen kunt u terecht bij Tom Bakker (tom.bakker@windhond.nl). Voor informatie kunt u ook terecht op de website (die inmiddels geheel wordt vernieuwd) van de stichting www.windhond.nl.

Namens de stichting tot herbouw van de stellingkorenmolen “De Windhond”.